AĞIZ NEDEN KOKAR

AĞIZ KOKULARINI SEBEPLERİNE GÖRE SIRALAYARAK BAŞLAYALIM MI?

Dr. Murat Aydın 'la birliktesiniz. Beni tanımak isterseniz öz geçmişim buradadır

Yaşları 19-78 aralığında olan (medyan 22), 681 'i bayan, 665 'i evli, 601 tanesi diş hekimi, 886 tanesi ağız kokusundan yakınan toplam 1181 kişiye internet üzerinden 91 soru soru sorduk. Sonuçlarını henüz yayınlamadık ama özet vereyim:

- Toplumda 4 kişiden 3 tanesinin ağzı kokuyor
- Diş hekimlerinin %21.5'unun ağız kokusu şikayeti var
- Ağız kokusunun birinci basamak tedavisi olan dil fırçalama işlemini sadece %12.5 katılımcı yapıyor
- Ağız kokusu olanlar yumuşak diş fırçası ve yumuşak diş fırçalama yapıyor ve diş eti kanaması oluyor
- Ağız kokusu toplumda ve diş hekimlerinde anksiyeteye sebep oluyor
- Diş hekimlerinde anksiyete daha çok erkek diş hekimlerini etkiliyor.
- Ağız kokusu toplumda ve diş hekimlerinde depresyona sebep oluyor

Uluslararası tıp literatüründe ağız kokusu etyolojik olarak (sebebine göre) ben sınıfladım ve tanımladım. (Aydın M, 2014) Bu sınıflama diğer bilim adamlarınca yaygın şekilde kabul görmüştür. Daha sonra subjektif ağız kokularını tanımladım ve sınıfladım (Aydın M, 2017) Artık bir çok kaynakta eskiden uygulanan genuine-psudo-psikosomatik gibi terimler kullanılmamaktadır onun yerine benim sınıflama ve terminolojim kullanılmaktadır. Buna göre 5 tip ağız kokusu vardır. Şimdi bunlara göz atalım

TİP 1 AĞIZ KOKUSU

Tip 1 ağız kokusunun en sık rastlanan sebepleri ve en belirgin özellikleri şunlardır:
Birey fırçaladığını söyler ve zanneder hatta bunda iddialı konuşur ama aslında kötü-eksik-hiç-az-yanlış fırçalamaktadır. Kötü fırçaladığından haberi bile yoktur.

Doğru diş fırçalamak

Birey dilini kötü-eksik-hiç-az-yanlış fırçalamaktadır.


Doğru dil fırçalamak

Ağzın içinde altı kapalı yapılmış köprüler vardır, köprünün altında temizlenemeyen yüzeyler vardır. İstese bile köprü altını temizleyememektedir. Koku yapan köprülere buradan bakınız.
Yumuşak diş fırçası kullanmaktadır. Yumuşak ve yumuşamış diş fırçaları eksik temizlik yapar ve ağız kokusu kaçınılmaz olur. Böyle insanların diş etleri kanar. Kanamasın diye yumuşak fırça kullanır. Yumuşak fırça kullandığı için daha çok kanar.

Bireyin ağzı açıktır, kapanmaz. Bu sebeple kurur. Ağız kuruyunca koku meydana gelir. Bunlar bütün gün dudaklarının aralık kaldığını yani ağızlarının açık olduğunu bilmezler, haberleri yoktur. Ancak dışardan birisi söylediğinde ağızlarının açık olduğunu fark eder.

Tip 1 ağız kokusu olan birey ağzına 15-20 sn için buz parçası koyduğunda aız kokusu kaybolur. Buna bakarak herkes kendisinde ağız kokusu bulunup bulunmadığını anlayabilir.
Tip 1 ağız kokusu HalitosilZn gargara veya çinko solüsyonu ile birden bire kaybolur. Buna bakarak herkes kendisinde tip 1 ağız kokusu bulunup bulunmadığını anlayabilir.
Tip 1 ağız kokusu nefes tutunca veya ağız kapanınca kaybolur (bazen genizde manevra yaparak burundan koku algılamak mümkün olsa bile bu durum ağız kapalıyken koku almak sayılmaz)
Tip 1 ağız kokusu bulunan bireyler uzun süre tedavisiz kalırsa psikolojik olarak hasta olabilirler. Tip 1 ağız kokusu tedavi edilse bile psikolojik rahatsızlık devam edebilir.
Literatür, bu vakaların %17-25 arasında sıklıkla bulunduğunu yazıyor olsa bile ben %50 den fazla bulunduğunu görüyorum.
Şuna dikkat ediniz: Subjektif psikojenik ağız kokusu bireyde "ağız kokusu yok" demek değildir. Ölçülebilen (objektif) ağız kokusu varken subjektif psikojenik ağız kokusu bulunabilmektedir.

TİP 2 AĞIZ KOKUSU

Genellikle bademciklerini aldıran genç bireylerde ortaya çıkar.
Veya 18-20 yaş altında gençlerde ortaya çıkar. Eğer böyle gençlerde görüldüyse genellikle büyüyünce kaybolur. Tedavi edilmemelidir.
Bireyin tomografide tespit edilebilen büllöz konkası, kapalı osteomeatal kompleksi, belirgin sinüziti, retrofaringeal yerleşimli adenoid vejetasyonu, konka hipertrofisi veya benzeri bir paranasal inflmasyonu olabilir.
Geniz akıntısı sebebi ile tip 2 ağız kokusu olabileceği gibi, Tip 2 ağız kokusu geniz akıntısını yapıyor da olabilir. Bu konuyu gözden kaçırmamak gerekir.

TİP 3 AĞIZ KOKUSU

Mide kapakçığından yukarı doğru sızan kokulardır. Ayakları üstünde yürüyen, yatalak olmayan, mide kanaması, kronik ishal, kusma gibi problemleri olmayan bireylerde görülmez. Bu sebeple bu maddeyi anlatmaya gerek duymuyorum. Tam tersine olarak halkımız arasında ve hatta hekimlerimiz arasında yanlış bir kanaat olarak mideden koku geliyor zannedilir. Böyle bir olgu yoktur. Yukarda sayılan hastalıkları bulunmayan bireylerin midesi ağızda koku oluşturmaz. Bu güne kadar midesi tedavi edilip ağız kokusu geçen hiç kimse rapor edilmemiştir.
Mideden ağız kokusu gelmez.

Helicobacter pylori gastriti genellikle ağız kokusu yapmaz.

Boğaz reflüsü ağız kokusu yapmaz. Boğaz reflüsü diye bir hastalık bulunduğu bile şüphelidir.

Geğirirken odalar dolusu kokuyu metrelerce uzaktan herkes duyar.
Zayıf ve hafif şiddette koku yapmazlar. Ağız kokusu için doktora müracaat etmekten daha acil şikayetleri daima bulunur. Önemli hastalıkları bulunduğu için ağız kokusu öncelikleri yoktur.

TİP 4 AĞIZ (NEFES) KOKUSU

Organizmanın herhangi bir noktasında ortaya çıkan kokulu gazlar kan dolaşımına girer ve kanda çözünerek vücudu dolaşır. Akciğer derhal bu gazları yakalar ve nefes ile dışarı atar. Buna tip 4 ağız kokusu yani nefes kokusu denir.
Nefes kokusunun özellikleri videoyu izleyiniz. Birey sürekli olarak dişlerini fırçalar ağız bakımı yapar ama bir türlü ağız kokusundan kurtulamaz Bu tür bireylerin nefes kokusuna sahip olması mümkündür.

Nefes kokusu ölçümünün nasıl yapılır

Nefes kokusu olan bireylerde vücut kokusu, sebepsiz göz yaşarması veya eforda koku şiddetinde değişim bulunabilir.

TİP 5 AĞIZ (PSİKOJENİK) KOKULARI

Ölçülemeyen, başkası tarafından tespit edilemeyen ama hastanın ısrarla yakındığı ağız kokularıdır. Tip 5 ağız kokusu çeşitlerine buradan bakınız.
Aslında uluslararası literatürde bu hastalığın alt gruplarını da sınıfladım. Okumak ister misiniz? makaleyi okuyunuz.
Nörojenik olanlar şunlardır: Tat-koku konfüzyonu, fantozmi, koku halüsinasyonları, kemosensor disfonksiyonlar, dorsolingual olfaksiyon, retronasal olfaksiyon, hematojen olfaksiyon. Subjektif nörojenik ağız kokularının özellikleri.

Subjektif psikojenik ağız kokuları 3 çeşittir. Hiyerarşik sırada ortaya çıkarlar. Önce halitofobi (ağız kokusu korkusu) ortaya çıkar. Bu sırada bireyde ağız kokusu bulunuyor da olabilir.
Sonra olfaktör obsesyon ortaya çıkar. Eğer vücut kokusu iddiası varsa bu hastalık olfaktör referans sendrom adını alır. DSMV sınıflamasında obsesif kompülsif hastalıklar kategorisinde ele alınır. makaleyi okuyunuz.
Aslında subjektif psikojenik ağız kokuları hipokondriyasis'in özel bir formudur. Bazı psikiyatristler dismorfizm olarak değerlendirir. Hastalığın özellikleri :

Sonra delüsyonel ağız kokusu ortaya çıkar. Ağızda koku bulunabilir veya bulunmayabilir. Hasta ben koku almıyorum başkaları koku alıyor demeye başlar. Bu bir psikiyatrik hastalıktır. Seratonin reuptake inhibitörleri ile tedavi edilmektedir. Bu hastalık ilerledikçe kişilik bozuklukları ve şizofreniye evrilebilmektedir.
Bu vakaları birbirinden nasıl ayrılacağını da tespit edip uluslararası literatürde ilk defa ben yayınladım. Okumak ister misiniz? makaleyi okuyunuz.
tedavisini yaptığımız subjektif ağız kokusu vakalarını okumak ister misiniz? makaleyi okuyunuz. Bir tane daha okumak misiniz? makaleyi okuyunuz. Haydi bir tane daha tedavi edilmiş vakanın detayları için makaleyi okuyunuz.